آنمی آپلاستیک یا هیپوپلاستیک Aplastic Amemia (Hypoplastic Amemia)
تعریف: این آنمی در نتیجه عدم توانایی مغز استخوان در تولید اریتروسیتها (RBC) ایجاد می شود. معمولا شروع آن غیرمنتظره است، و هنگامی که به صورت ناگهانی پیشرفت کند، دارای یک پیش آگهی ضعیف است. آنمی آپلاستیک معمولا شامل سرکوب تولید هر سه نوع سلولهای مغز استخوان؛ اریتروسیتها، پلاکتها و گرانولوسیتها (پان سیتوپنی) است.
علل و عوامل خطرزا
- سابقه ی مصرف داروهای ضدسرطان یا آنتی میکروبیال
- فرآیند عفونت
- حاملگی
- هپاتیت
- اشعه
علایم و نشانه ها
- خستگی
- سردرد
- تنفس کوتاه
- ضعف
- رنگ پریدگی
- دیسفاژی (بلع سخت)
- کرختی و سوزن سوزن شدن انتهاها
- کبودی و خونریزی
- سرگیجه
- زخم های دهانی
عوارض
عوارض خطرناک: خونریزی
تست های تشخیصی
- هر یک از پروسیجرها، هدف، احساس طبیعی احتمالی و مراقبتهای قبل و بعد از پروسیجر را شرح دهید.
- شمارش کامل گلبولها و افتراق آنها (CBC diff
- شمارش پلاکت ها
- اسپیراسیون مغز استخوان
- شمارش رتیکولوسیت ها
- BT
- لام خون محیطی
- کشت خون (در صورت شک به عفونت)
درمان
طبی
- درمان
- اکسیژن: اگر آنمی شدید است.
- ترانسفیوژن:
- RBC - گلبولهای قرمز فشرده (پک سل)
- پلاکت ها
- گرانولوسیت ها
- پلاسمای منجمد شده
- داروها
- استروئید (به استروئید تراپی رجوع شود)
- آنتی بیوتیک ها
- آندروژن ها
- فاکتورهای تحریک کننده مغز استخوان (CSF) [1]
جراحی
مراقبت در منزل
اطلاعات عمومی
- آموزش های کتبی و شفاهی به بیمار و مراقبت دهنده بدهید و برای آنها نام و شماره تلفن پزشک و یا پرستار را فراهم کنید تا در صورت بروز هرگونه سؤال، تماس بگیرند.
- آنمی آپلاستیک، علل و فاکتورهای دخیل در آن را برای بیمار توضیح دهید.
علایم هشدار دهنده
- علایم و نشانه هایی را که به پزشک و پرستار گزارش شود، مرور کنید.
- عفونت سیستمیک: تب و ناخوشی، خستگی
- دستگاه ادراری: ادرار تیره رنگ و بدبو، سوزش ادرار، تکرر ادرار، اضطرار در دفع ادرار
- سیستم تنفسی فوقانی: ترشحات فراوان و بدبوی چرکی، سرفه خلط دار
- خونریزی: ملنا، هماچوری، خونریزی از بینی، اکیموز، خونریزی از لثه ها
- انمی: خستگی، ضعف و پاراستزی
آموزش های ویژه
- به بیمار در مورد چگونگی کنترل مقیاس های آزمایشگاهی توسط خود او آموزش دهید. سطوح پایه آزمایش های بیمار را جهت تعیین هرگونه کاهش و یا تغییری برای بیمار پایش کنید.
- بر اهمیت خودداری از تماس با افرادی که دارای عفونت حاد هستند، تأکید شود.
- به بیمار آموزش دهید از ضربه، خراش ها، بریدگی پوست که باعث ایجاد عفونت شود، خودداری کند.
- در مورد روش های پیشگیری از خونریزی مثل استفاده از ریش تراش برقی، مسواک نرم و اجتناب از فعالیت هایی که سبب آسیب دیدن و صدمه بافت ها میشود، توضیح دهید
داروها
- هدف، مقدار، زمان و روش مصرف هر یک از داروهای تجویز شده و عوارض جانبی را که باید به پزشک یا پرستار گزارش شود، توضیح دهید.
- استروئید ترایی
- توضیح این که آنتی بیوتیکها باید در دوره های تجویز شده و به صورت کامل جهت جلوگیری از عفونت مصرف شوند
- به بیمار توصیه کنید از مصرف آسپرین و فرآورده های آسپرین، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و فراوردههای ایبوپروفن با وجود اختلال خونریزی دهنده خودداری کند.
فعالیت
- بیمار را تشویق کنید با توجه به شغل، تفریحات و فعالیت ها در مورد توانایی ها و محدودیت هایش صحبت کند.
- به بیمار توصیه کنید در هنگام خستگی یا در موارد عفونت، فعالیت خودش را محدود کند.
- بیمار را به نکشیدن سیگار و پرهیز از مصرف الکل بیش از اندازه تشویق کنید.
- بیمار را آموزش دهید که از انجام فعالیت ها و ورزش های دارای برخورد زیاد پرهیز کند.
رژیم غذایی
- ضرورت حفظ یک رژیم متعادل را برای افزایش مقاومت بدن در مقابل عفونت ها توضیح دهید.
- افزایش مصرف فیبر در رژیم غذایی (از قبیل میوه های تازه و سبزیجات) برای جلوگیری از یبوست و زور زدن در هنگام دفع ضرورت دارد.
مراقبت از افراد مسن
- اغلب آنمی آپلاستیک در افراد مسن به دنبال شیمی درمانی، رادیوتراپی و درمان های دارویی مختلف مثل کلرامفنیکل، ضدتشنج ها و طلا رخ می دهد.
مراقبت های روانی – اجتماعی
- به بیمار را تشویق کنید تا در مورد ترس ها و نگرانی های خود در مورد بیماری، احتمال پیشرفت بیماری و اثرات آن بر روی شیوه زندگی صحبت کند.
- بیمار را به مشارکت در برنامه ریزی مراقبت ها در منزل تشویق کنید.
- در صورت ضرورت، بیمار را جهت مشاوره ارجاع دهید.
مراقبت های پیگیری
- بر اهمیت ارزیابی های پیگیر منظم تأکید کنید و مطمئن شوید که بیمار نام و شماره تلفن های ضروری را دارد.
- به بیمار کمک کنید تا مراکز حمایتی محلی و ملی را شناسایی کند.
[1] . Colony Stimulating Factors
