تضعیف (سرکوب) مغز استخوان Bone Marraw Suppression
تعریف: تضعیف مغز استخوان باعث تضعیف سیستم ایمنی شده که به وسیله ی سرطان و یا درمانهای انجام شده ایجاد می شود؛ در نتیجه، بیمار نسبت به عفونت، خونریزی و آنمی مستعدتر خواهد شد.
عفونت
- محل های عفونت که معمولاً بیشتر همراه با تضعیف مغز استخوان میباشد، عبارت است از مثانه، دستگاه ادراری، پوست، ریه و خون است.
علایم و نشانه ها
- به تب بالای ۱۰۰ درجه ی فارنهایت
- قرمزی، ادم و درد در اطراف زخم ها
- سرفه، گلودرد و آبریزش بینی
- تهوع، استفراغ و اسهال
- درد سینه یا کوتاهی تنفس
- سوزش یا تکرر ادرار (تغییر در رنگ و بوی ادرار)
- زخم ها یا ضایعات سفید رنگ در دهان
پیشگیری
- به بیمار راه های پیشگیری از عفونت را توصیه کنید.
- خوردن غذای بهداشتی، نوشیدن فراوان مایعات، استراحت کافی و خودداری از تنش (تا انجا که امکان دارد) را توصیه کنید.
- دهان، دندان ها و لثه ها را تمیز نگه دارید. از مسواک های نرم و غرغره ی آب نمک استفاده کنید.
- از دهانشویه های بدون الکل استفاده کنید. دستها را با آب و صابون (به ویژه قبل از خوردن و بعد از توالت رفتن) بشویید.
- به جای حمام رفتن، دوش بگیرید.
- ناحیه ی پرینه را بعد از هر بار اجابت مزاج تمیز کنید،
- زنان از نشستن در وان حمام پرشده از صابون مایع، شستشوی داخل واژن با استفاده از جریان آب و محصولات بهداشتی زنانه از قبیل تامپون اجتناب کنند. پوشک آلوده باید فورا تعویض شود.
- از ژل های تجاری در طی مقاربت جنسی استفاده کند.
- قبل و بعد از مقاربت ادرار کند.
- از فعالیت های ذیل اجتناب کند:
- تماس با افرادی که بیمار هستند. تماس با افرادی که اخیراً با ویروس های زنده واکسینه شده اند.
- مکانهای شلوغ (اتاق های انتظار و بازار)
- از خوردن میوه و سبزیجات خام، تخم مرغ خام و شیر نجوشانده اجتناب شود، فقط غذاهای پخته، شیر پاستوریزه و محصولات لبنی پاستوریزه مصرف نماید.
- منابع آب های راکد (مرطوب کننده ها، تجهیزات تنفسی): آب این ظروف باید روزانه تعویض شود. این ظروف نباید در اتاق بیمار باشند.
- فضولات سگ، گربه و پرندگان: در اتاق بیمار سگ، گربه و پرندگان خانگی، در قفس یا جعبه نباید نگهداری شود و اگر وجود دارد، فرد دیگری باید آنها را تعویض کند.
خونریزی
- خونریزی، به خصوص از پوست یا غشاء مخاطی یا خونریزی داخلی، در اثر عدم تولید کافی پلاکت در مغز استخوان (سلولهای خونی ویژه که باعث لخته شدن خون می شود) یا تخریب پلاکت های موجود در خون ایجاد می شوند. سرطان، واکنشهای آلرژیک به داروها، رادیوتراپی یا شیمی درمانی می تواند موجب کاهش پلاکت و افزایش خطر خونریزی شود.
پیشگیری
- هر روز پوست را از نظر کبودی بررسی کنید و اگر کبودی بزرگتر از قبل شده است، به پزشک اطلاع دهید.
- به پزشک هرگونه خونریزی که بعد از ۵ دقیقه متوقف نمی شود را اطلاع دهید.
خونریزی از پوست
- از فعالیت های جسمی که باعث صدمه می گردند از قبیل ورزش های پر برخورد اجتناب کنید.
- با ریش تراش برقی، شیو کنید،
- ناخن ها را کوتاه کرده و لبه های سفت را سوهان بزنید.
- در اطراف کبودی اولیه دایره بکشید تا بتوانید افزایش اندازه ی آن را اندازه گیری کنید.
- خونریزی از غشاء موکوسی دهان، بینی، سیستم گوارشی و دستگاه تناسلی ادراری
- اما از مسواک های نرم استفاده کنید؛ در صورت خونریزی لثه از اپلیکاتورهای با نوک اسفنجی استفاده کنید. دندان ها را خلال نکنید. لبها را با ژل پترولوم مرطوب نگه دارید و با پزشک قبل از هرگونه انجام عمل دندانپزشکی مشورت کنید.
- از غذاهای داغ که ممکن است دهان را بسوزاند، بپرهیزید.
- به آرامی فین کنید. در صورت خشک بودن هوا، منزل را مرطوب نگه دارید. اگر خون دماغ دارید، بینی را برای چند دقیقه فشار دهید و اگر خونریزی ادامه یافت، یک کیف یخ پشت گردن قرار دهید.
- در صورت داشتن یبوست از مسهل ها استفاده کنید و مایعات فراوان بنوشید. از انمایا شیاف استفاده نکنید. از استامینوفن یا ایبوپروفن بجای آسپرین استفاده کنید، چرا که ممکن است موجب خونریزی معده شود. از دوش ها و شیافهای واژینال خودداری کنید. از ژل لوبریکانت قبل از مقاربت جنسی استفاده کنید.
- خونریزی داخلی
- مبلمان ها را مرتب کنید و بهتر است که محیط خانه آشفته نباشد. قالیچه های اضافی را از کف زمین جمع کنید.
- از استفاده از لباسهای سفت و چسبان و کمربند محکم که ممکن است باعث کبودی و گسیختگی پوست شود، خودداری کنید.
- اشیای سنگین را بلند نکنید.
آنمی
- آنمی در اثر تخریب و کاهش سلولهای قرمز خون که حمل کننده ی اکسیژن به سلولهای بدن و دافع دیاکسیدکربن هستند، ایجاد می شود. بیمار ممکن است زود خسته شده و اغلب نیاز به استراحت بیشتر و یا کاهش فعالیت بدنی داشته باشد.
علایم و نشانه هایی که باید گزارش شوند:
- خستگی
- رنگ پریدگی
- گیجی
- احساس صدای زنگ در گوش دارد
- کوتاهی تنفس
آموزشهای ویژه
- برنامه ریزی جهت داشتن دوره های مکرر استراحت در طی فعالیت ها
- خوردن غذاهای پر پروتئین
- دریافت مکمل های مولتی ویتامین با مواد معدنی
درمان
- آلفا اپوئتین [1]
- ترانسفیوژن خون
- مکمل های آهن
