کاتاراکت و جراحی کاتاراکت Cataract and Cataract Surgery
تعریف: کدورت عدسی و کپسول عدسی که همراه با افزایش سن است. دلایل دیگر شامل بیماری های مادرزادی، تروما، حرارت، سموم، التهاب داخل چشم یا بیماری های مزمن می باشد.
علل و عوامل خطرزا
- شیوع آن در زنان بیشتر از مردان است.
- افزایش سن (بیشتر از ۶۵ سال)
- سکونت در محل های گرم یا مناطق آفتابی
- اشعه با دوز بالا
- استفاده ی طولانی مدت از داروهایی مثل کورتیکواستروئیدها، فنوتیازین و داروهای شیمی ترایی
- دیابتی ها
- فشار خون بالا
- سندرم داون
- ترومای بلانت [1]
- ابتلا به سرخجه در سه ماه اول
علایم و نشانه ها
- بدون در ده تار شدن تدریجی دید
- کاهش دید محیطی
- فتوفوبی، خیره نگاه کردن به خصوص در شب
- ظاهر سفید شیری مردمک
- ضعف بینایی برای مطالعه
- در افراد مسن : خیره نگاه کردن در روز
تست های تشخیصی
- افتالموسکوپی با دیلاتاسیون مردمک
- معاینه اسلیتلمپ
درمان
جراحی
- جراحی کاتاراکت: در صورتی که بینایی بیمار کاهش یافته یا کاتاراکت ممکن است باعث آسیب چشم شود.
- خارج کردن کاتاراکت: خارج کردن عدسی معیوب از طریق جراحی
- به داخل کپسولی: یکی از شایعترین پروسیجرها است و خارج کردن کامل عدسی و کپسول اطراف آن است.
- خارج کپسولی: بخش قدامی کپسول و عدسی را برمی دارند. قسمت خلفی کپسول را باقی میگذارند که در بچه ها و بزرگسالان انجام می شود.
- امولسیون عدسی [2] : با استفاده از امواج اولتراسونیک، عدسی به قطعاتی شکسته می شود و سپس به وسیله ی ساکشن خارج می شود و در بیماران زیر ۳۰ سال انجام می شود.
- کاشت عدسی: یک عدسی داخل چشم قرار داده می شود که این کاشت به دنبال برداشتن کاتاراکت است. این عمل نیاز به استفاده از عینک های کاتاراکت و لنزهای تماسی را محدود میکند. در موارد زیر استفاده می شود:
- بیمارانی که دارای دید خوب در چشم غیرمبتلای خود می باشند،
- بیمارانی که توانایی مراقبت از خود و یا گذاشتن و برداشتن لنزهای تماسی را ندارند (از قبیل افراد دچار اختلالات مغزی و کسانی که محدودیت در حرکت با دست را دارند).
- بیمارانی که نمی توانند از لنزهای تماسی استفاده کنند از قبیل خشکی چشمها، حساسیت شدید و آستیگماتیسم شدید).
- اما محیط شغلی نامناسب (وجود گردوغبار و یا دود)
- فقط یکا چشیم مبتلا شده باشد..
آموزشهای قبل از پیروسیجر
- توضیحات پزشک در مورد پروسیجر و دلیل انجام آن را مرور کرده و بیمار را به پرسیدن سؤالاتش و بیان تر مس و اضطرابش تشویق کنید،
مروری بر مراقبت های قبل از پروسیجر
- توضیح دهید که بیمار باید از نیمه شب قبل از تعاملی NPO باشد.
- در مورد تستهای آزمایشگاهی روتین قبل از عمل، مثل آزمایش خون و ادرار توضیح دهید.
- در مورد داروهای قبل از عمل صحبت کنید.
- آنتی بیوتیکهای موضعی معمولا یک هفته قبل از جراحی تجویز می شوند.
- به داروهای میدریاتیک سیکلوپلژیک : معمولا ۲ ساعت قبل از انجام جراحی تجویز می شوند (داروهای متسع کننده مردمک چشم - فلج کننده جسم مژگانی چشم).
- داروهای هیپراسموتیک
- داروهای سداتیوا داروهای هیپنوتیک (خواب آور)
مروری بر مراقبت های بعد از پروسیجر
- توضیح دهید که استفاده از پیچ چشمی بعد از عمل برای ۲۴ تا ۷۲ ساعت ضروری است.
- توضیح دهید که استفاده از شیلد چشمی در شب ضروری است.
- در مورد داروهای بعد از عمل صحبت کنید: نام داروهای میدریاتیک، سیکلوپلژیک (در بیمارانی که لنز کاشتنی دارند، استفاده نمی شود)،
- قطره ها و پمادهای آنتیبیوتیک چشمی
- کورتیکواستروئیدها
- ضد تهوع و ضد استفراغ ها
- ضددردها
- توضیح دهید که داروهایی برای پیشگیری از تهوع، استفراغ و زور زدن هنگام دفع تجویز خواهد شد، برای این که از افزایش فشار داخل چشم اجتناب شود.
عواض جانبی
- کاتالزاکت
- گلوکوم تا کوری
- جراحی کاتاراکت
- های فما (خونریزی اتاقک قدامی چشم)
- عفونت
- پارگی شبکیه
- ادم قرنیه
- جابجایی عدسی (اگر کاشت عدسی انجام شده)
- کاهش مایع زجاجیه
- باز شدن زخم (به علت شلی بخیه ها)
- پرولاپس عنبیه به داخل اتاق قدامی
- چسبندگی
- التهاب چشم
عوارض خطرناک: خونریزی مشیمیه (کروئید)
مراقبت در منزل
اطلاعات عمومی
- آموزش های کتبی و شفاهی به بیمار و سراقبت دهنده بدهید و برای آنها نام و شماره تلفن پزشک یا پرستار را فراهم کنید تا در صورت بروز هرگونه سؤال تماس بگیرند.
- به بیمار توصیه کنید تا از بستن پلکها با فشار یا لمس چشم بعد از عمل اجتناب کند.
- به بیمار آموزش دهید که به منظور دیدن اشیاء و جلوگیری از افتادن، سر را به سمت مبتلا بچرخاند.
علایم هشدار دهنده
هشدار: افزایش فشار داخل چشم : بروز ناگهانی درد چشم، فتوفوبی، کاهش ناگهانی بینایی، سردرد شدید ناگهانی
- علایم و شکایاتی را که باید به پزشک و پرستار گزارش شوده مرور کنید.
- عفونت: قرمزی، تورم، تاری دید، اشک امدن از چشم درد
آموزشی های ویژه
- توضیح دهید که استقاده از شیلد در شب برای ۲ تا ۶ هفته جهت پیشگیری از جمدهاست چشمی ضرورت دارد،
- به بیمار هشدار دهید که درک عمیق ممکن است از بین رفته باشد و ۵۰٪ دید محیطی به علت پچ چشمی از بین خواهد رفت. احتیاط های لازم مخصوصاً در افراد مسن را مرور کنید، شامل:
- به بیمار آموزش دهید که از خم کردن سر و پایین آوردن کامل سر در مست مبتلا برای دیدن اشیاء اجتناب کند.
- توضیح دهید که برای اجتناب از انقباض مردمک و نور خیره کنندم، و به دلیل این که چشم بعد از جراحی نسبت به نور حساس است، از عینکی های تیره در روز استفاده شود.
- به بیمار توصیه کنید که به آرامی حرکت نماید و از حرکات سر خود به طرف بالا و پایین در تشخیص پله ها و اشیایی که به وی نزدیک می شوند، استفاده کند.
- اگر بیمار جراحی کاتاراکت بدون کاشت عدسی داشته، به او هشدار دهید تا زمانی که عینک تجویز شود یا لنزهای تماسی گذاشته شود، کاهش بینایی (در حدود ۴ تا ۸ هفته) وجود خواهد داشت.
- اگر بیمار عینک دریافت کرده، توضیح دهید که تصاویر تا ۳۰٪ بزرگتر خواهد بود، دید محیطی مختل خواهد شد و عدسی ها دارای ۲ یا ۳ کانون خواهند بود. احتیاطهای ایمنی را مرور کنیده شامل:
- سر را از یک سمت به سمت دیگر برای دید محیطی بچرخانید.
- زمانی که از پله ها پایین می رویذ، یا اشیائی به شما نزدیک می شوند، مسافت را تشخیص دهید.
- اگر بیمار لنز تماسی دارد، توضیح دهید که تصاویر ۷ تا ۱۰ درصد بزرگتر می شوند، هید محیطی سالم خواهد بود و عینک مطالعه نیز تجویز خواهد شد.
- چگونگی مراقبت و قرار دادن و خارج کردن لنسز را مرور کنید. اهمیت مراجعات روتین به پزشک برای خارج کردن و تمیز کردن و جایگذاری دوباره آن را به بیمار یادآور شوید.
- اگر بیمار یک لنز کاشتنی داخل چشم دارد، توضیح دهید که لنز مورد استفاده به وضوح تصاویر کمک می کند، ولی عینک نیز برای دید نزدیک در ۹ تا ۱۲ هفته تجویز خواهد شد و فقدان درک عمیق وجود نخواهد داشت.
داروها
- هدف، مقدار، زمان و روش مصرف هر یک از داروهای تجویز شده و عوارض جانبی را که باید به پزشک یا پرستار گزارش شود، توضیح دهید.
- پروسیجر صحیح جهت ریختن قطره داخل چشم و استفاده از پمادها و به کار بردن شیلد چشمی (بدون لمس چشم یا وارد شدن فشار به چشم) برای اجتناب از آسیب ناشی از صدمات خودبخودی را مرور کنید.
- به بیمار توصیه کنید از مصرف کردن قطره ها و پمادها بدون نسخه و بدون مشورت با پزشک اجتناب کند.
فعالیت
- ضرورت اجتناب از فعالیت هایی که باعث افزایش فشار داخل چشم می شود، مثل بلند کردن اجسام سنگین، خم شدن، سرفه، استفراغ و زور زدن به هنگام دفع را توضیح دهید.
- به بیمار آموزش دهید تا جهت تهوع و یبوست، از داروها طبق دستور استفاده کند.
- اموزش دهید که بیمار بر روی سمتی که عمل شده، نخوابد.
- توضیح دهید که از هرگونه فعالیت شدید برای ۶ هفته اجتناب شود. به بیمار بگویید که قبل از سرگیری فعالیت ها یا رفتن به سر کار با پزشک مشورت کند.
- توضیح دهید که سازگاری با بزرگنمایی خفیف ایجاد شده هنگام انجام فعالیت های روزمره ضروری خواهد بود.
مراقبت از افراد مسن
- ممکن است که تغییرات بینایی مربوط به سن مثل کاهش میدان بینایی و کاهش توانایی جهت تطابق با تاریکی، منجر به مشکلات بینایی در چشم غیرمبتلا شود، بنابراین بیمار و مراقبین او جهت تأمین امنیت، باید کمک مضاعفی را در فعالیتهای روزانه زندگی ارایه دهند.
- بیمار را تشویق کنید تا در طی روز از عینک استفاده کند و از مالش چشمهای خود خودداری کند.
- به بیمار در خواندن برچسب داروها و استفاده از پمادها و قطره های چشمی کمک کنید.
مراقبت های پیگیری
- بر اهمیت ویزیتهای منظم و پیگیر تأکید کنید و مطمئن شوید که بیمار نام و شماره تلفن های ضروری را دارد.
