آنسفالیت و مننژیت Encephalis and Memlingtitlls
تعریف: آنسفالیت و مننژیت، التهاب بافتهای مغزی و طناب نخاعی است و در نتیجه تغییر در عملکرد قسمتهای مختلف این بافتها ایجاد می شود. آنسفالیت همراه با علایم عفونت سیستمیک است. انسفالیت معمولا به دنبال یک عفونت سیستمیک ویروسی، قرار گرفتن در تماس با یشه و شتا یا غواصی در ابهای ازاد ایجاد می شود. مننژیت ممکن است در نتیجه می تهاجم مستقیم باکتری، ویروس، قارچ و یا عوامل انگلی به مننژ باشد. مننژیت معمولا به دنبال یک عفونت اخیر سیستم تنفسی فوقانی، غفونت گوش یا تماس با افراد دارای عفونت ایجاد می شود.
علل و عوامل مؤثر
آنسفالیت
انواع مختلفی از مواد باعث انسفالیت می شوند، ولی معمولاً این بیماری به وسیله ویروس ها ایجاد میشود.
• توکسمی به همراه بیماری عفونی
عفونت اولیه
انسفالیت ویروسی ناشی از پشه
مننگوسفالیت آمیبی
عفونت ثانویه
ویروسی: هرپس زوستر، هرپس سیمپلکس، سرخک و اوریون
:: مواد سمی: مونوکسیدکربن، سرب
بعد از واکسیناسیون برای سرخک، اوریون و سرخجه
مننژیت
• باکتریایی
مننگوکو کال (نایسری مندریتید یسرها: واگیری حاد شدید
هموفیلوس (هموفیلوس آنفلوننواز): بیماری واگیر دار حاد
پنوموکوکال (استر یوکوکوس پنومونیه: ریسک های بالای مرگومیر مخصوصا در افراد مسن
لیستریا مونوسیتوژنیس
گروه B (لسترپتوکوکوس آگالاکتها)
• ویروسی (سروزی یا اسپتیک): خود به خود محدود شونده و خوش خیم
انتروویروس (ویروس کوکساکی) معمولا در افراد جوان
ویروس هریس
قارچی: معمولا در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف دیده می شود.
کریپتوکوکومله نئوفرمانس
کاندیدا آلبیکانس
علایم و نشانه ها
آنسفالیت
• شروع ناگهانی سردرد ناحیه ی فرونتال، تهوع و استفراغ، سرگیجه، تب و لرز
تاکیپنه و تاکیکاردی
بی قراری
تغییر سطح هوشیاری و رفتاری
بی حالی خفیف که به سمت کمای احتمالی پیشرفت می کند.
تحریک پذیری، تشنج، آژیتاسیون و بی قراری
نورولوژیک: آفازی، توهم بویایی، سفتی گردن، ضعف، تشدید رفلکس تاندون عمقی، اناکسی، اسپاستیسیتی، ترمور و لرزش، نقص های حرکتی، فلج چشمی، پاسخ باز شدن کف پا
افزایش یا کاهش ترشح هورمون ADH
مننژیت
سردرد تیرکشنده (ضربان دار)
درد عضلانی
سفتی و خشکی گردن مخصوصا در زمان اتصال چانه به قفسه ی سینه
درد پشت
تشنج
تحریک پذیری
لرز
تب (۴1-۳8 درجه)
ترس از نور (فتوفوبی)
پتشی و راش (در نوع مننگوکو کال)
پوست قرمز و گرم و خشک
به افزایش فشار خون با افزایش فشار داخل جمجمه
دلیریوم پیش رونده به سمت کمای عمیق
مثبت شدن علامت برودزینسکی
• مثبت شدن علامت کرنیگ
عوارض
آنسفالیت
فلج
زوال عقل
• اختلالات تشنجی
باکتریال: هیدروسفالی، درگیر شدن اعصاب جمجمه ای (کوری و کری)، میوکاردیته پریکاردیت، آرتریت
آسپتیک: آنسفالیت بالینی
عوارض خطرناک: اختلالات عصبی
تست های تشخیصی
• هر یک از پروسیجرها، هدف، احساس طبیعی احتمالی و مراقبت های قبل و بعد از پروسیجر را شرح دهید.
بررسی های نورولوژیک و معاینات چشمی
کشت خون، مایع CSF و همچنین ترشحات تنفسی: برای تشخیص ارگانیسم مسئول
تست های سرولوژیک خون: به منظور شناسایی آنتی بادیهای ضد ویروس و قارچ
LP: برای تهیه CSF جهت کشت و انجام آزمایشات میکروسکوپیک
تست ایمنوفلور سانت مغز
بیوپسی از مغز
رنگ آمیزی گرم: تراشیدن پتشی های پوست
درمان
طبی
درمان طبی
درمان با مایعات و الکترولیت ها
تغذیه از طریق لوله بینی - معدی
تهویه و اکسیژن تراپی برای بیمار
داروها نه مواد ایمونولوژیک واکسیناسیون
پلی ساکارید مننگوکو کال
پلی ساکارید پنوموکوکال
هشدار سالمندی؛ از واکسیناسیون در افراد مسن خودداری شود.
انسفالیت
ه عوامل ضدمیکروبی
ویروسی: درمان خاصی ندارد، مگر در مورد هرپس که باید با آسیکلوویر درمان شود.
مننژیت
عوامل ضد میکروبی
ویروسی: درمان خاصی ندارد، درمان حمایتی جهت کاهش علایم شود.
باکتریال : سفتریاکسون، سفو تاکسیم، امپی سیلین و...
قارچی: کتوکونازول، آمفوتریسین B و...
درمان علایم و عوارض آنسفالیت و مننژیت
سداتیوها
داروهای ضدصرع
گلوکوکورتیکوئیدها
دیورتیکهای اسموتیک
ضددردها
ملین ها و نرم کننده های مدفوع
تب
مراقبت در منزل
اطلاعات عمومی
• آموزش های کتبی و شفاهی به بیمار و مراقبت دهنده بدهید و برای آنها نام و شماره تلفن پزشک یا پرستار را فراهم کنید تا در صورت بروز هرگونه سؤال تماس بگیرند. توضیحات پزشک در مورد انواع اختصاصی بیماری و علل و عوامل مؤثر در ایجاد آن را مرور کنید.
علایم هشدار دهنده
به علایم و شکایانی را که باید به پزشک و پرستار گزارش شود، مرور کنید.
هشدار: بر اهمیت گزارش فوری هرگونه تشدید علایم تأکید کنید.
• سردرد تیرکشنده و ضربان دار
سفتی گردن
تهوع و استفراغ
• نسبی
ه هرگونه تغییر در وضعیت شعوری
آموزش های ویژه
بیمار دچار آنسفالیت را به شنا در آبهای کلر زده شده برای جلوگیری از عفونتهای قارچی تشویق نمایید.
افراد دچار مننژیت باکتریایی از تماس با اشیاء یا افراد آلوده اجتناب کنند.
را در مورد اقدامات پروفیلاکسی برای پیشگیری از عفونتهای باکتریایی توضیح دهید
مصون سازی ممکن است برای افرادی که در تماس نزدیک با یکدیگر هستند، اندیکاسیون داشته باشد.
داروها
هدف، مقدار، زمان و روش مصرف هر یک از داروهای تجویز شده و عوارض جانبی را که باید به پزشک یا پرستار گزارش شود، توضیح دهید.
آسیکلوویر؛ به بیمار برای بررسی عوارض جانبی درگیری کلیه ها شامل افزایش وزن، تنفس مشکلی عدم تعادل در مایعات دریافتی و خروجی و ادم آموزش دهید.
فعالیت
بیمار را تشویق کنید با توجه به شغل، تفریحات و فعالیت هایش، در مورد توانایی ها و محدودیتهای خود صحبت کند.
به بیمار و خانوادهاش توضیح دهید که طول دوره ی نقاهت متغیر است و به شمارات بیماری بستگی دارد.
به بیمار بگویید که زمان کافی جهت بهبودی کامل، قبل از شروع مجدد فعالیتها اختصاص دهد.
توضیح این که استراحت برای کاهش تحریک مننژ ضروری است.
مراقبت از افراد مسن
• فرد بیمار و خانواده ی وی باید بدانند که افراد مسن، در معرض خطر بیشتری برای نمونه های ویروسی انسفالیت مخصوصا سیتومگالوویروس و توکسوپلاسموزیس قرار دارند.
فرد مسن ممکن است علایم تیپیک بیماری را نشان ندهد. به مراقبین بیمار آموزش دهید که او را از نظر علایمی مثل سردرد جزئی، تب یا کاهش انرژی و ناخوشی کنترل کنند.
اگرچه بیشتر بیماران به طور کامل در طی ۲ هفته گاملا بهبود مییابند، افراد مسن ممکن است مشکلات دایمی مانند تشنج، فقدان حافظه و آسیب مغزی را داشته باشند،
مراقبت های پیگیری
ه بر اهمیت ویزیتهای منظم و پیگیر تأکید کنید و مطمئن شوید که بیمار نام و شماره تلفن های ضروری را دارد.
