Chemotherapy

تعریف شیمی درمانی، درمان سیستمیک سرطان، با استفاده از داروهای سیتوتوکسیک، برای تخریب سلولهای بدخیم است. این درمان در بیماری منتشر یا در مواقعی که خطر بالای عود بیماری در بدن وجود دارد، استفاده می شود. شیمی درمانی ممکن است که به تنهایی به عنوان یک اقدام درمانی استفاده شود و یا به صورت کمکی همراه با جراحی یا پرتودرمانی مورد استفاده قرار بگیرد. از شیمی درمانی همچنین به عنوان درمان تسکینی،

برای گاهش درد و انسداد استفاده میشود.

کنتراندیکاسبون ها و اندامانت احشتباطی

ه به وضعیت قبل از درمان بیمار و همچنین مرحله بیماری، پاسخ به درمان و آلرژی ها

یا حساسیت ها توجه کنید.

به ممکن است برای کنترل تحمل به درمان، از وضعیت عملکردی بیمار استفاده شود.

داروهای شیمی درمانی در سرطان عوامل آلکیله کننده: کلرامبوسیل، سیکلوفسقاماید، ایفوسفاماید، مکلورتامین، ملفالان نیتروز اوره ها: کارموستین، لوموستین، استرپتوزوسین، بوسولفان، کاریوپلاتین، تیوتپا، سیس پلاتین آنتی متابولیتها: سیتارابین، فلوگسوریدین، فلواوراسیل، مرکاپتوپورین، متوتروکسات، تیو گوانین آنتی بیوتیکه ها: بلئومایسین، داکتینومایسین، دوکسوروبیسین، دونوروبای سینه پلیکا - مایسین، میتومایسین آلکالوئیدهای گیاهی: اتوبزاید، وین کریستین، وین بلاستین، تا کسان ها داروهای متفرقه: آسپاراژیتاز، داکار بازین، لوامیزول، پروکار بازین هورمون ها و داروهای ضدهورمونی: آندروژن ها، استروژن ها، پروژستین ها، کورتیکواستروئیدها، انتی استروژن ها تعدیل کنندههای پاسخ زیستی: اینترفرون ها، اینترالوکینها، اریتروپونتین، فاکتورهای محرک کلونی (CSF)

درمان های نهایی: آنتی بادیهای مونوکلونال، ریتو کسیماب، تراتستوزوماب، آواستین، ایماتینی با مسسیلات و سیتوکسی ماب

رامهای تجو بز لاروهای شیمی درمانی

خوراکی و ریلی وسایل دسترسی به عروقی: کاتتر ورید مرکزی، وسایل پورت کاشتنی، کاتترهایی که از طریق وریدهای محیطی کار گذاشته می شود. داخل شریانی داخل حفرهای: داخل حفره صفاق، داخل حفره جنب داخل نخاعی (داخل یک غلاف، در فاصله بین طناب نخاعی و فضای تحت عنکبوتیه) از طریق مخزن امایا (این مخزن در بطن مغز، کار گذاشته می شود.

________________

مسیحی در سیسی ۷۳۵

• راه های داخل عضلانی و زیرجلدی، به ندرت برای تجویز این قبیل داروها استفاده میشود.

تستهای آزمایشگاهی

• تستهای آزمایشگاهی برای هریک از انواع داروهای شیمی درمانی اختصاصی است. عمومی: سرم؛ شمارش کامل سلول های خون، الکترولیتها، کشتها، تست عملکرد کبد: تجزیه ادرار، همانست (بررسی از نظر خون مخفی در مدفوع) بیوپسی مغز استخوان بررسی های عملکرد ریوی (PFT) الکتروکاردیوگرام

آموزشهای قبل از پروسیجر

• توضیحات پزشک در مورد نوع شیمی درمانی و علت آن را مرور کنید. زمانی که برای انجام شیمی درمانی برنامهریزی شده، محل تجویز داروهای شیمی درمانی (بیمارستان یا مرکز سرپایی)، راه تجویز داروی شیمی درمانی، دفعات تکرار آن و طول مدت تکمیل درمان را شرح دهید. بیمار را تشویق کنید تا سؤالاتش را بپرسد و ترس ها و اضطراب هایش را بیان کند. جهت کمک در برنامه ریزی برای مراقبت در منزل، وضعیت اقتصادی و منابع بیمه ی بیمار را بررسی کنید.

• توضیح دهید که در اثر شیمی درمانی موها میریزند، ولی دوباره رشد میکنند. ت) به خانمها پیشنهاد کنید که قبل از شروع درمان کلاهگیس بخرند و موهای

خود را به گونه ای کوتاه کنند تا بتوانند از کلاهگیس استفاده کنند. به بیمار اموزش دهید که در طی دوره درمان از رنگ کردن موها و یا فر کردن آنها خودداری کنند. به بیمار توضیح دهید که سیکل قاعدگی تغییر می کند، بر اهمیت جلوگیری از بارداری تأکید کنید و پیشنهاد کنید که بیمار به منظور جلوگیری از بارداری، به متخصص زنان مراجعه کند. به آقایان توضیح دهید که در طی دوره درمان «شمارش اسپرم» در آنها کاهش می یابد.

مروری بر مراقبت های پس از پروسیجر

• عوارض جانبی همراه با نوع داروی شیمی درمانی که استفاده می شود را مرور کنید و به بیمار توضیح دهید که به منظور کاهش دادن این عوارض جانبی، از برخی داروها استفاده خواهد شد. در مورد احتمال ریزش موها و نیاز به خریدن کلاهگیس یا پوشیدن کلاه، روسری و یا شال، بیمار را آگاه کنید. خانمها باید قبل از شروع درمان موهایشان را کوتاه کنند و یک کلاهگیس با مدل موی طبیعی خود تهیه کنند.

عوارض جانبیا مسمومیت

• عوارض جانبی مسمومیت و مشکلاته به نوع داروی شیمی درمانی که استفاده میشود

بستگی دارد. 9 اختلالات گوارشی: بیاشتهایی، تهوع، استفراغ، اسهال

________________

۷۳۶ نسیعی درمانی

تضعیف مغز استخوان از دست دادن موها، راش های پوستی، استوماتیت عدم تعادل الکترولیتی و شیمیایی نابهنجاریهای همانولوژیک مسمومیت کبدی اختلال عملکرد کلیوی اختلال عملکرد قلبی و ریوی

خاقا مراقبت در منزل اطلاعات عمومی ه آموزش های کتبی و شفاهی به بیمار و مراقبت دهنده بدهید و برای آنها نام و شماره تلفن های پزشک و یا پرستار را فراهم کنید تا در صورت بروز هرگونه سؤال تماس بگیرند. برای کمک در آموزش دادن به بیمار، از ابزارهای کمکی بصری استفاده کنید. در مورد داروهای شیمی درمانی که برای بیمار درخواست شده است، عوارض جانبی و راه تجویز هر یک از این داروها، و تجهیزات و وسایل ضروری برای درمان توضیح دشیل = عوارض جانبی و علایم مسمومیت اختصاصی هر یک از داروهای شیمی درمانی که باید گزارش شود را مرور کنید. O اقدامات اورژانسی که باید در صورت بروز واکنش های آلرژیک انجام شود را به

بیمار و مراقبت دهنده او آموزش دهید (مبحث «آنافیلاکسی» را ببینید). توضیح دهید که خستگی و سایر عوارض جانبی در طول هفته ی اول درمان شروع میشوند و ۲ تا ۴ هفته پس از اتمام درمان نیز به تدریج برطرف می شوند. اهمیت رعایت بهداشت مناسب دهانی را به بیمار آموزش دهید (مبحث «استوماتیت در سرطان» را ببینید). مراقبت از پوست را به بیمار توصیه کنید. به بیمار آموزش دهید تا پوست خود را مشاهده کند و هرگونه علایمی از خراشیدگی و یا آسیب پوستی را گزارش کند. برای شستن نواحی تحریک شده از آب گرم و صابون ملایم استفاده کند و ناحیه را به ارامی خشک کند.

از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب خودداری کند و روی نواحی تحریک شده را با لباسهای نرم و گشاد بپوشاند.

علایم ششداردهنده

• علایم و شکایاتی را که باید به پزشک و پرستار گزارش شود، مرور کنید.

عفونت: درد، تورم، قرمزی، ترشح

از دست دادن حافظه

خونریزی

خستگی بیش از حد

پارستزی

کوتاهی تنفس (تنگی نفس)

________________

مشکل در دفع ادرار خارش و سوزشی

التهاب مخاط تهوع، استفراغ و اسهال بیش از حد

=== هشدار: به بیمار بگویید که در صورت بروز درد قفسه ی سینه، کوتاهی تنفس، درجه حرارت بیش از ۱۰۱ درجه فارنهایت، احساس سوزش در انگشتان و وجود خون در ادرار و

• .مدفوع، اقدامات اورژانسی الزامی است

آموزشهای ویژه

در مورد تضعیف سیستم ایمنی و نیاز به کنترل شمارش سلول های خونی توضیح دهید. در صورتی که شمارش سلولهای خونی کاهش یافته است، بیمار باید از افراد دارای بیماریهای عفونی و سرماخوردگی، کودکانی که به تازگی واکسینه شدهاند و مکانهای شلوغ دوری کند. برای آگاهی از مشکلات خاص، میحث تضعیف مغز استخوان و سرطان را ببینید.

داروها

هدف، مقدار، زمان و روش مصرف هر یک از داروهای تجویز شده و عوارض جانبی را که باید به پزشک یا پرستار گزارش شود، توضیح دهید. نحوه استفاده صحیح از وسایل را به بیمار نشان دهید و زمانی را برای تمرین کردن مسائل آموزش داده شده و نشان دادن آنها به بیمار اختصاص دهید. به بیمار کمک کنید تا قبل از ترخیص، وسایل و تجهیزات لازم را برای استفاده در منزل تهیه کند. از مصرف فولیک اسید در طی درمان خودداری شود، زیرا با داروهای شیمی درمانی تداخل می کند.

فعالیت

بیمار را تشویق کنید تا در حد تحمل کار و دیگر فعالیتهای روزمره زندگی اش، مثل ورزش کردن منظم را ادامه دهد.

چگونگی کنترل خستگی و حفظ تحرک را به بیمار آموزش دهید، برای مثال بیمار می تواند فعالیتهای مهم خود را قبل از درمان برنامهریزی کند و پس از درمان بر اساس سطح انرژی بدنی خود فعالیتهایش را انجام دهد. بر نیاز به انجام اقداماتی برای جلوگیری از صدمه تأکید کنید: از تیغهای خود تراش استفاده نکنیده با مسواک سخت مسواک نزنید، هنگام اجابت مزاج زور نزنید و از انجام ورزشهای پر برخورد خودداری کنید.

رژیم غذایی

اهمیت رژیم غذایی پرپروتئین و پر کربوهیدرات و پرهیز از مصرف غذاهای تند و تیز و داغ را به بیمار آموزش دهید. در صورتی که بیمار حالت تهوع دارد، به او آموزش دهید تا وعدههای غذایی کم حجم و مکرر داشته باشد. به بیمار توصیه کنید نیم ساعت قبل از وعدههای غذایی، دارویی ضد استفراغ مصرف کند. به بیمار آموزش دهید تا در صورتی که استفراغ ادامه پیدا کرد، یک یادداشت از وزن

________________

۷۳۸ بالا رفتن با چوب به نوری بخش

و غذاهای روزانه تهیه کند.

• بیمار را تشویق کنید روزانه ۱۰۰۰ تا -۳۰۰ میلی لیتر مایعات مصرف کند.

روش های دیگر درمان ه از آنجا که برخی گیاهان دارویی مضر بوده و ممکن است با داروهای شیمی درمانی تجویز شده تداخل داشته باشند، لذا بیمار را تشویق کنید تا در مورد این درمان ها با پزشک و یا پرستار خود مشورت کند. به بیمار آگاهی دهید که برخی از درمان های مکمل جهت بهبودی علایم و درد و عوارض جانبی داروهای شیمی درمانی قابل استفاده هستند، مانند تن آرامی، مدیتیشن (مراقبه)، یوگا، تصویرسازی هدایت شده (خیالپردازی)، بیوفیدبک، ماساژ.

مراقبت از افران میبستن

• توضیح دهید که اگرچه شیمی درمانی روش مطمئن و امنی برای استفاده در سالمندان است، اما تغییرات وابسته به سن در کبد، جریان خون و ذخایر متابولیکی بر روی متابولیسم داروها اثر گذاشته و باعث عوارض جانبی بیشتری می شود. عوارض جانبی داروهای شیمی درمانی تجویز شده را با بیمار و خانوادهاش مرور کنید و بر اهمیت گزارش این عوارض به پزشک و یا پرستار جهت تنظیم دوز دارو تاکید کنشد.

مراقبت های پیگیری

" بر اهمیت حفظ برنامه ی زمان بندی شده اعم از قرار ملاقاته های پیگیری پزشکی، آزمایشگاهی و درمانی تأکید کنید و مطمئن شوید که بیمار نام و شماره تلفن های ضروری را دارد.

ارجاعانت

• در حصورت نیاز، زمینه ی ارجاع بیمار به سرویس مراقبت بهداشتی در منزل و خدمات اجتماعی را فراهم کنید.

• در صورت نیاز، بیمار را به گروههای حمایتی و دیگر منابع جامعه ارجاع دهید.