سیروز Cirrhosis
تعریف: یک بیماری مزمن و پیشرونده ی کبدی است که به وسیله ی تخریب منتشر و فیبروزه شدن
سلول های کبدی مشخص می شود و در نتیجه تغییراتی را در ساختمان کبد و جریان خون ورید پورت ایجاد می کند.
علل و عوامل مؤثر
مصرف مزمن الکل (در ۵۰٪ موارد)
• هپاتیت ویروسی (۲۰٪ موارد
• قرار گرفتن در معرض سموم شیمیایی و صنعتی مثل تتراکلرید کربن، آرسنیک و فسفر
التهاب و انسداد کیسه صفرا (۱۵٪ موارد)
نارسایی احتقانی تسمت راست قلب
عوامل ژنتیکی
علایم و نشانه ها
خستگی
آسیت
ضعف
زردی (پوست، صلبیه)
بی اشتهایی
فتق نافی
کاهش یا افزایش وزن
برجستگی وریدهای شکمی
درد شکم و تندرنس
پتشی، اکیموز، تمایل به خونریزی
تهوع، استفراغ
سوء هاضمه
استریکس: لرزش مشخص دستها
خارش
ادم اندام ها
اریتم کف دست
کاهش برونده ادراری (ادرار تیره)
آنژیوم عنکبوتی [1]
هپاتومگالی
اختلال در وضعیت مغزی ناشی از افزایش سطح آمونیاک
کوتاهی تنفسی، کاهش باز شدن ریه ها، پرخونی و احتقان
تغییرات در سیستم تولید مثل: آمنوره، آتروفی بیضه ها، ژنیکوماستی، ناتوانی جنسی
دهیدراتاسیون
عملکرد نامنظم روده ای
مدفوع سفالی رنگ
ملنا
اسهال یا یبوست
نفخ شکم
عوارض
هیپرتانسیون ورید پورت
اختلال کبدی
سرطان کبد
انسفالوپاتی کبدی
سندرم هپاتورنال (کبدی - کلیوی)
مرگ، کما
عوارض خطرناک: خونریزی، واریس مری
تستهای تشخیصی
به هر یک از پروسیجرها، هدف، احساس طبیعی احتمالی و مراقبتهای قبل و بعد از پروسیجر را شرح دهید.
آزمایشات خونی: آنزیمهای کبدی، سطح بیلی روبین، آلبومین توتال سرم، پروتئینهای سرم، زمان پروترومبین، شمارش کامل گلبولها، الکترولیت های سرم و سطح قند خون .
آزمایشات ادرار و مدفوع: اندازهگیری سطح اوربیلینوژن
گرافی شکم بررسی اندازه کبد، کیستها، کلسیفیکاسیون و اسیت
بیوپسی کبد: تعیین میزان تخریب و فیبروزه شدن بافتهای کبد
توموگرافی کامپیوتری کبد: تشخیص اندازه کبده تودهها و مشاهده جریان خون کیدی
از وفاگو گاسترودئونوسکوپ: یافتن واریس های مری، خونریزی دئودنوم، زخم ها و تحریک
مطالعات آنژیوگرافی: بررسی ورید پورت و عوامل مؤثر خونریزی واریسی
الکتروانسفالوگرام نرم اندازه گیری توانایی ذهنی (روان سنجی)
درمان
هدف درمان کم کردن علل زمینهای سیروز و پیشگیری از آسیب بیشتر کید و پیشگیری و یا درمان عوارض است.
طیی
درمان
لوله گذاری داخل معده: جهت بررسی خونریزی
تامپوناد مری توسط بالن: کنترل خونریزی واریس مری
اسکلروتراپی: کنترل خونریزی توسط اسکلروزیس در بافت های دچار خونریزی
رژیم غذایی کم پروتئین و کم سدیم
محدود کردن مصرف مایعات
مکمل های ویتامینی
تغذیه کامل وریدی
اکسیژن درمانی و اسپیرومتری تحریکی در صورت وجود عوارض تنفسی
داروها
دیورتیک ها
لاکتولوز
وازوپرسین
پروپرانولول
نئومایسین
هماتینیک (اهن)
ملین ها و نرم کنندههای مدفوع، بیحس کننده های موضعی در صورت هموروئید
جراحی
شنت وریدی شکمی (پریتونئو ونوس): برای تخلیه ی آسیت به داخل جریان خون وریدی و کاهش هیپرتانسیون پورت
شنت پورت - سیستمیک: برای انحراف جریان خون ورید پورت و کاهش هیپرتانسیون ورید پورت
پاراسنتز: برای کاهش فشار شکم
پیوند کبد
مراقبت در منزل
اطلاعات عمومی
ه آموزش های کتبی و شفاهی به بیمار و مراقیت دهنده بدهید و برای آنها نام و شماره تلفن پزشک یا پرستار را فراهم کنید تا در صورت بروز هرگونه سؤال تماس بگیرند.
ه در مورد سیروز، علتها و عوامل مؤثر در ایجاد آن توضیح دهید. آموزش بیمار به صورت فردی بوده و بستگی به علت بیماری دارد.
علایم هشدار دهنده
هشدار: در صورت افزایش خونریزی یا وجود خون در استفراغ و مدفوع، بیمار سریعا به مراکز درمانی مراجعه کند.
• علایم و شکایاتی را که باید به پزشک و پرستار گزارش شود، مرور کنید.
• تغییرات وزن، ادم و اندازه قطر شکم
• تغییرات عصبی و رفتاری: گیجی، لتارژی، بیقراری، توهم و عملکرد عصبی - عضلانی
آموزش های ویژه
به بیمار توصیه کنید تا از مصرف صابون اجتناب کرده و از لوسیون های نرم کننده و ضدخارش استفاده کند. بر اهمیت حفظ سلامت پوست تأکید کنید.
به بیمار برای کنترل و ثبت روزانه وزن و اندازه گیری قطر شکم آموزش دهید.
به بیمار آموزش دهید که برای به حداقل رساندن خطر خونریزی از زور زدن هنگام دفع و فین کردن با شدت زیاد بپرهیزد و از تیغ و مسواک با موهای زیر استفاده نکند.
داروها
هدف، مقدار، زمان و روش مصرف هر یک از داروهای تجویز شده و عوارض جانبی را که باید به پزشک یا پرستار گزارش شود، توضیح دهید.
بر اهمیت عدم مصرف داروهای بدون نسخه یا بدون مشورت با پزشک (آرام بخش ها و خواب آورها) تأکید کنید.
فعالیت
بیمار را تشویق کنید با توجه به شغل، تفریحات و فعالیت هایش، در مورد توانایی ها ومحدودیت های خود صحبت کند.
به بیمار آموزش دهید که دوره های متناوب استراحت و فعالیت داشته باشد.
• به بیمار در مورد روش های حفظ انرژی در هنگام انجام فعالیتهای روزمره آموزش دهید.
رژیم غذایی
از مصرف الکل اجتناب شود.
• به بیمار توصیه کنید وعدههای غذایی را به صورت مختصر و مکرر استفاده کند.
ه به بیمار برای برنامه ریزی یک با رژیم غذایی کمنسدیم و پر کربوهیدرات، پر پروتئین و پرویتامین و پرکالری کمک کنید. در مراحل پیشرفته بیماری یا انسفالوپاتی، محتودیست مصرف پروتئینها توصیه میشود.
به بیمار و خانواده در مورد تغذیه کامل وریدی اموزش دهید.
مراقبت از افراد مسن
در مورد افراد مسن، بیمار و مراقبین او باید بدانند که:
علایم ممکن است اختصاصی نباشند و یا با علایم دوران کهولت (مثل احساس خستگی و ناخوشی، بیاشتهایی و علایم انسفالوپاتی مثل گیجتی خفیف و اختلال خواب) اشتباه شوند.
در صورتی که داروهای مصرفی جهت اختلالات دیگر، دارای متابولیسم کبدی هستند، باید میزانشان تنظیم شود. به بیمار یادآوری کنید تا تمام داروها، ویتامین ها و یا مکمل هایی که استقاده می کند را گزارش کند.
مراقبت روانی - اجتماعی
فرصت لازم را برای بیمار جهت صحبت در مورد ترس ها و نگرانی هایش در رابطه با پیش آگهی بیماری فراهم کنید.
از بیمار حمایت کرده و منابع لازم برای داروهای مربوط به بیماری کبدی را فراهم نمایید.
مراقبت های پیگیری
• بر اهمیت ویزیتهای منظم و پیگیر تأکید کنید و مطمئن شوید که بیمار نام و شماره تلفن های ضروری را دارد
به بیمار را تشویق کنید تا یک دستبند هشدار پزشکی و کارت تعیین هویت شامل لیست تشخیص، داروها و درمان را به همراه داشته باشد.
ارجاعات
ه به بیمار برای مراجعه به سرویسهای خدمات بهداشتی در منزل کمک کنید.
