جراحی پستان (ماسسنکانتومی، لامپکتومی )
Breast Surgery (Mastectomy, Lumpectomy)
تعریف: از روش های درمان جراحی برای سرطان پستان است و براساس اندازه ی تومور، میزان گسترش تومور، سن بیمار، وضعیت فیزیکی و تمایل او تعیین می شود. انواع جراحی پستان شامل لامپکتومی (برداشتن توده و کناره بافت های سالم اطراف آن) و ماستکتومی که می تواند ساده باشد که همان برداشتن تمامی بافت پستان و باقی گذاشتن پوست و مجموعه نوک پستان و بافت آرئولار اطراف آن است، و یا ممکن است رادیکال باشد که شامل برداشتن مجموعه ی لنفاوی پستانی داخلی، همراه با پستان و عضله ی سینه ای (پکتورال) و غدد لنفاوی زیربغل است.
آموزش های قبل از پروسیجر
- توضیحات پزشک در مورد پروسیجر و دلایل انجام آن را مرور کرده و بیمار را به پرسیدن سؤالات و بیان ترس و اضطرابش در مورد پروسیجر تشویق کنید.
مروری بر مراقبتهای قبل از پروسیجر
- تکمیل فرم رضایت نامه ی کتبی برای جراحی و بیهوشی ضرورت دارد.
- توضیح دهید که پوست با صابونهای یاکتریو سید یا محلول های ضدعفونی برای از بین بردن باکتریها تمیز خواهد شد.
- در مورد انجام آزمایش شمارش کامل گلبولها (CBC) و تجزیه ی ادرار (U/A) برای چک کردن از نظر عفونت و خونریزی صحبت کنید.
- به بیمار توضیح دهید که باید از نیمه شب، قبل از عملی NPO باشد.
- انواع پانسمان ها و تجهیزاتی را که بعد از جراحی استفاده خواهد شد را توضیح دهید. به بیمار بگویید در صورتی که غدد لنفاوی هم برداشته می شوند، یک یا دو درن در اطراف محل برش اجرا شی گذاشته خواهد شد.
- به بیمار در مورد انجام ورزشی، مراقبت از دست و بازو و کنترل درنها آموزش دهید.
- بیمار را به پرسیدن سؤالاتش و برقراری ارتباط کلامی برای بیان ترس و نگرانی ها - .و تغییر تصویر ذهنی خود، تشویق کنید
- بیمار باید قبل از عمل، از نظر روحی و روانی کاملا حمایت شود.
مروری بر مراقبت های بعد از پروسیجر
- یک سری از اطلاعات نوشته شده را جهت تکمیل آموزش های شفاهی در اختیار بیمار قرار دهید.
- به بیمار آموزش دهید که هرگونه درد غیرطبیعی یا تورم در محل عمل و یا بازوی سمت عمل و همچنین علایم عفونت (قرمزی، درد، تورم، تندرنس، ترشحات غیر سروزی و با بوی بد را گزارش کند.
- برای جراحی رادیکال اصلاح شده یا ماس تکتومی جزئی همراه با برداشتن غدد لنفاوی زیربغلی، توضیح دهید که بیمار با یک یا تعداد بیشتری درن در محل عمل، از بیمارستان مرخص خواهد شد.
- دستورالعمل مراقبت های دست و بازو را مرور کنید.
- به ورزش های بازو را همان طوری که دستور داده شده آموزش دهید،
- بیمار را در مورد یک درد خیالی که ممکن است در پستان احساس شود را آگاه کنید که این درد به صورت حس هایی مثل تیر کشیدن یا خارش در کل پستان یا نوک آن ذکر می شود.
عوارض جانبی
- عوارض جانبی خیلی شایع نیستند و فقط در پروسیجرهای رادیکال بیشتر هستند.
- عفونت در خط برش جراحی
- ادم غدد لنفاوی
- آسیب عصبی
- سروما [1] : تجمع مایع سروزی - خونی در بافتهای بدن و ایجاد توده توموری
- اختلال در حرکت شانه
مراقبت در منزل
اطلاعات عمومی
- آموزش های کتبی و شفاهی به بیمار و مراقبت دهنده بدهید و برای آنها نام و شماره تلفن پزشکی و یا پر ستار را فراهم کنید تا در صورت بروز هرگونه سؤالی، تماس بگیرند.
- توضیحات پزشک را در مورد بیماری، عمل جراحی انجام شده و درمانهای تکمیلی که باید انجام شود، مرور کنید.
- توضیح دهید که اگر غدد لنفاوی زیربغل برداشته شوند، بازوی مبتلا در همان سمت متورم بوده و توانایی کمتری برای مقابله با عفونت دارد،
- در مورد اقداماتی که برای پیشگیری از ادم لنفاوی انجام می شود، توضیح دهید.
- ورزشهای روزانه بازو
- هرگونه کاهش یا فقدان حرکات شانه و مفاصل باید گزارش شود.
- هنگامی که بهبودی کامل حاصل شد، تمرینات تقویتی و کششی باید آغاز شود.
مراقبت از زخم و برش جراحی
- به بیمار روش مراقبت از پوست محل جراحی و همچنین بازوی سمت مبتلا را آموزش دهید.
- برای جراحی رادیکال اصلاح شده یا ماستکتومی جزئی:
- به بیمار نحوه ی تعویض پانسمان، بررسی ظاهر برش جراحی و محل درنها، تخلیه درن و ثبت مقدار و مشخصات ترشحات را اموزش دهید،
- به بیمار توصیه کنید که احتیاطات را رعایت کند و تا هنگامی که درنها خارج نشدهاند، بازوی ناحیه مبتلا را از بدن دور نکند و یا بازو و آرنج خود را بالاتر از شانه اش نیاورد.
- به بیمار آموزش دهید تا هرگونه قرمزی یا ترشح از اطراف درن را گزارش کند.
- به بیمار آموزش دهید تا زمانی که بخیه ها و درنها از زیربغل برداشته نشده اند و زخم خوب نشده است، مواد خوشبوکننده و ضد عرق استفاده نکند. اگر درن ندارد، بیمار می تواند دوش بگیرد.
- به بیمار گفته شود که مجاز به انجام تزریقات، قرار دادن IV و گرفتن خون و کنترل فشار خون در بازوی طرف مبتلا نیست.
- به بیمار آموزش دهید که لباس های تنگ نپوشد، از جواهرات در طرف مبتلا استفاده نکند و کیف دستی اش را روی بازوی غیرمبتلا بیاندازد.
- در مورد انواع پروتزهای موقتی و دایمی برای بیمار توضیح دهید. به بیمار توصیه کنید از پروتزهای خارجی و یا سوتین تا زمانی که تورم از بین برود و زخم ناحیه ی انسزیون کاملا بهبود یابد، استفاده نکند.
- به بیمار گفته شود که قبل از استفاده از پروتز با پزشک و یا پرستار مشورت کند.
- در مورد انواع روش های بازسازی پستان که در دسترس هستند، با بیمار گفتگو کنید.
- بر اهمیت ادامه ی معاینات توسط خود فرد یا ماموگرافی پستان غیرمبتلا تأکید کنید.
علایم هشدار دهنده
هشدار: علایم و شکایاتی که باید به پزشک و پرستار گزارش شود را مرور کنید،
- تورم بازو
- ترشح از محل انسزیون، جمع شدن بیش از حد خون یا ترشح در هموواک
- عفونت: قرمزی، ترشح چرکی، درد، گرمی محل برش جراحی در لمس
داروها
- هدف، مقدار، زمان و روش مصرف هر یک از داروهای تجویز شده و عوارض جانبی را که باید به پزشک یا پرستار گزارش شود، توضیح دهید.
- به بیمار روشهای جایگزین برای کاهش درد بعد از عمل مثل تصور کردن، تصورات هدایت شده، تن آرامی و بیوفیدبک را پیشنهاد کنید.
دستورالعمل مراقبت از دست و بازو
- زمانی که بیمار در تخت است، بازوی مبتلا را بر روی یک بالش کوچک و یا بزرگا به گونه ای قرار دهید که مچ دست اندکی بالاتر از ارنج و ارنج اندکی بالاتر از شانه قرار گیرد.
- بیمار باید از سمت غیرمبتلا از تخت خارج شود.
- بیمار را تشویق کنید تا طبق توصیه فیزیوتراپ، ورزش های در محدودهای دامنه ی حرکتی و فشردن پوست [2] را انجام دهد.
- تا زمانی که بخیه های زیربغل برداشته نشدهاند و زخم کاملاً بهبود نیافته است، بیمار را از استفاده از خوشبوکننده ها و مواد ضد عرق برحذر دارید.
- بیمار را تشویق کنید که در زمان انجام دادن فعالیت های روزانه ی زندگی خود، در حد تحمل احتیاط های زیر را انجام دهد:
- در زمان باغبانی از دستکش های کتانی استفاده کند.
- در زمان تماس با اجاق گاز، از یک دستکش پنبه ای بلند روی بازوی مبتلا استفاده کند. در زمان خیاطی از انگشتانه استفاده کند.
- در زمان استفاده از شوینده های قوی یا سیمهای مقتولی از دستکشهای لاستیکی استفاده کند.
- برای جلوگیری از خشکی پوست از لوسیون استفاده کند،
- از ریش تراش برفی جهت شیو ناحیه ی زیربغل و جلوگیری از آسیب پوست استفاده کند،
- از انجام تزریق، گرفتن IV گرفتن خون، کنترل فشار خون از دست طرف مبتلا اجتناب شود.
- از مواد دفع کننده ی حشرات استقاده کند تا از خطر نیش زدن حشرات در امان بماند،
- از استفاده از جواهرات و لباسهای تنگ بر روی بازوی سمت مبتلا باید اجتناب شود.
- از کرمهای ضدآفتاب استفاده کند و از قرار گرفتن بیش از حسد در معرض آفتاب پرهیز کند.
- از کرم های پوستی و نیز سوهان ناخن برای صاف کردن گوشه های ناخن استفاده شود.
- اگر بازوی طرف مبتلا دچار سوختگی شده باید از یخ استفاده شود و آن را در معرض هوا قرار داد تا زمانی که تاول ها پاره شود، سپس آن را با آب و صابون شسته و با بتادین ضدعفونی شده و ناحیه توسط بانداژ پوشانده می شود. در صورت علم التیام ناحیه، باید پزشک یا پر ستار را مطلع کند.
- اگر پوست بازوی مبتلا دچار بریدگی شد، ناحیه باید با آب و صابون شسته با بتادین ضد عفونی شده و سپسر ناحیه بانتاژ می شود. در صورت عدم التیام ناحیه، مراتب به پزشک یا پرستار اطلاع داده شود.
- در صورتی که قرمزی، درد و یا افزایش تورم ایجاد شد، با مراکز بهداشتی تماس بگیرد.
- زمینه ی اداره ی درد توسط خود بیمار را فراهم کنید.
فعالیت
- در مورد ضرورت ادامه ی ورزش های بعد از ماستکتومی برای بازگشت دامنه ی کامل حرکتی توضیح دهید.
- بیمار را تشویق کنید تا با توجه به شغل، تفریحات و فعالیت ها در مورد توانایی ها و
محدودیت هایش صحبت کند.
- بیمار را به ازسرگیری فعالیت های مراقبت از خود (غذا خوردن، شانه زدن مو) و انجام فعالیت های روزمره زندگی در حد تحمل تشویق کنید.
درمان های جایگزین
- از آنجایی که پارهای از این درمان ها ممکن است مضر بوده و یا با درمان های تجویز شده برای بیمار تداخل داشته باشند، لازم است قبل از انجام این روشهایی درمانی با پزشک یا پرستار صحبت شود.
- به بیمار توضیح دهید که برخی گیاهان دارویی مثل انواع چای ها ممکن است جهت تسکین علایم توصیه شوند.
- بیمار را به استفاده از روش های تن آرامی، یوگا و ماساژ به عنوان راه های کاهش ترس و اضطراب تشویق کنید.
مراقبت از افراد مسن
- فرد مسن و مراقبین او باید بدانند که:
- در افراد مسن مشکلاتی مثل بیماری قلبی، دیابت و استئوپروز شایع بوده و در طی درمان باید با سایر مراقبین همکاری شود.
- به خانواده بیمار توضیح دهید که به علت کمبود تحمل و کاهش قدرت عضلانی در افراد مسن، روند بهبودی در آنها کند خواهد بود.
مراقبت روانی – اجتماعی
- بیمار را تشویق کنید تا در مورد ترس ها و نگرانی هایش راجع به تشخیص و درمان های تکمیلی صحبت کند.
- بیمار را تشویق کنید تا در مورد اضطراب و نگرانی های خود راجع به بیماری، تصویر ذهنی از خود، مسائل جنسی و احساس غم و اندوه صحبت کند.
- بیمار و خانوادهاش را تشویق کنید تا جهت کاهش استرس و کمک به کنار آمدن با آن در زندگی، جهت انجام مشاوره به صورت فردی و گروهی مراجعه کنند.
مراقبت های پیگیری
- بر اهمیت ویزیت های منظم و پیگیر تأکید کنید. مطمئن شوید که بیمار نام و شماره تلفن های ضروری را دارد
- بیمار را برای درمان های تکمیلی آماده کنید: هورمونترایی، شیمی درمانی و رادیوتراپی
ارجاعات
- در صورت ضرورت، بیمار را به مراکز درمانی و سرویس های اجتماعی ارجاع دهید.
- بیمار را تشویق کنید تا سرویس های ارجاعی را تعیین کرده و جهت کنار آمدن با تغییرات در تصویر ذهنی و سایر نگرانی ها با گروه های حمایتی تماس برقرار کند.
